کمردرد و بهترین روش های درمانی آن در سال ۲۰۲۱

هر کمر درد ،دیسک کمر نیست

به احتمال خوبی برای شما هم پیش اومده که وقتی در مورد کمر درد صحبت میشه ،اولین چیزی که بهش فکر میکنیم ،دیسک کمر هست،حداقل برای عموم جامعه میتونه اینطور باشه ،معمولا کمر درد رو هم وزن با دیسک کمر تلقی میکنند،اما باید بدونیم که کمردرد فقط به دلیل عارضه ی دیسک کمر نیست و میتواند دلایل مختلفی داشته باشد که ما سعی میکنیم انواع آن رو با ذکر تفاوت ها و روش های پیشگیری و درمان از آنها برایتان ذکر کنیم.

اما بیایم قبل از اینکه در مورد انواع درد کمر و علت های پیدایش آن و روش های درمانی مربوط به آن صحبت کنیم،در ابتدا یک تعریف عمومی وساده نسبت به این عارضه داشته باشیم.

کمردرد در یک نگاه

معمولا کمر درد ناشی از مشکلی در یک یا چند قسمت از بخش پایین کمر هست،این بخش ها میتواند عضلات،اعصاب و مهره ها باشد،حتما با خودتون میگید چه قدر هم ساده بود!،در ادامه درباره ی همه ی این مواردصحبت میکنیم و با مثالی ساده همه چیز را متوجه خواهید شد

نقش عضلات در عارضه ی کمردرد

فکر میکنم در مفهوم عضله به صورت کلی مشکلی نداشته باشید،همان طور که میدانید ،بدن از عضلات مختلفی تشکیل شده،کمر هم از این قاعده مستثنی نیست،و گرفتگی در عضلات ،فارغ از محل قرار گرفتن آن میتواند منجر به درد شود،در میان دردهای ناشی از گرفتگی عضلات،درد کمر یکی از رتبه های بالا در مقایسه با گرفتگی در عضلات دیگر بدن دارد.

نقش اعصاب ومهره ها در کمردرد

به احتمال زیاد،همه میتوانیم یک تصویر از ستون فقرات را در ذهنمان تجسم کنیم،اگرهم نتوانیم،خدا گوگل رو حفظ کند،یک سری بهش بزنید،چون میخوام حتما تصویر ذهنی درستی نسبت بهش داشته باشید،حالا اگر حوصله ی جستجو در گوگل رو ندارید،یک تصویر مناسب برایتان آوردم.

ببیند، آن ساختار کلی در عکس را ستون فقرات می گوییم(البته در این نوشتار با همون قسمت مربوط به ناحیه ی کمر کار داریم) ، حتما براتون سوال پیش اومده اون استخوانهایی که روی هم سوار شدند دقیقاچه هستند؟ حتما میفرمایید استخوان هست دیگه،این هم سوال داره؟ بله،ما به همون استخوان ها ،مهره میگوییم،فضای بین مهره ها با بافت و رباط ها پر میشود و دیسک ها مناطقی از بافت هستند که فضای بین هر مهره رو پوشش میدهند، به طوریکه مهره ها بر روی هم اصطکاک نداشته باشند،زمانی که به هر دلیلی دیسک بیرون زدگی داشته باشد که در مطلب مربوط به عوامل ایجاد دیسک کمر ،به طور کامل توضیحات داده شده است،استخوان ها(مهره ها) بر روی هم ساییده میشوند و متاسفانه در اکثر مواقع باعث تهدید و فشار به کانال نخاعی ودر مواردی هم عصب سیاتیک میشوند که در موردش در مقاله ی دیسک کمر صحبت به اندازه ی کافی داشتیم

شایع ترین درد ستون فقرات

توجه کنید ،گفتم شایع ترین،قطعا همه ی بخش ها در ستون فقرات از گردن و سینه تا کمر حساسیت های مخصوص به خودشان را دارند،اما موضوع مورد بحث ما دراین نوشتار مربوط به ستون فقرات ناحیه ی کمر هست

زمانیکه افراد با علامت درد در ناحیه ی ستون فقرات به پزشک معالجه میکنند،در درصد بالایی از آنها ،منشا درد مربوط به ستون فقرات در ناحیه ی کمراست ودر موارد نسبتا زیادی علائم دیسک کمر را دار می باشند. زیرا مهره‌های کمری محل اتصال ستون فقرات به لگن نیز هستند،هرچه وزن بیشتری داشته باشید،طبیعتا فشار بیشتری نیز به این ناحیه وارد خواهد شدِ (دلیلی که به همه ی افراد مبتلا به کمر درد ،فارغ از اینکه مبتلا به چه نوع از کمر درد باشند،توصیه به کاهش وزن داریم ،دقیقا همین مورد هست) این مهره‌ها در واقع همان قسمتی از ستون فقرات هستند که افراد در حین انجام حرکاتی مثل بلند کردن یک جعبه‌ی سنگین،یا انجام ورزش های سنگین و چرخیدن و یا حمل کردن یک جسم سنگین، فشار زیادی به آن وارد می‌کنند

خب،تا به الان فقط در مورد یکی از انواع کمر درد صحبت کردیم،کمر درد ناشی از دیسک کمر و یا عصب سیاتیک و تنگی کانال نخاعی و امثالهم.

این نوع از کمردردهادر دسته ای از این بیماری به نام مکانیکال قرار میگیرد،برای اینکه بتوانیم دسته بندی مناسبی در ذهنمون داشته باشیم ،در ادامه به شرح انواع مختلف این عارضه میپردازیم.

انواع کمر درد

۱-کمر درد مکانیکال

۲-کمر درد عصبی

۳-کمر درد التهابی

۴-کمر درد به علت عفونت

۵-کمردرد شغلی

۱- کمر درد مکانیکال:

در موردش صحبت زیادی داشتیم و در تکمیل صحبت های اولیه ،توجه به این نکته که بیش از ۸۵ درصد از کل کمردرد ها از همین نوع مکانیکال هست،میتواند بسیار راهگشا باشد در فهم نکته ای که در ابتدای نوشتار بدان اشاره کردم،به دلیل درصد بالای بیماران مبتلا به کمر درد از نوع مکانیکال،همان تلقی اشتباه را درعموم مردم ایجاد میکند که علت هر کمر دردی ،دیسک کمر است،در حالیکه اینطور نیست ودر برخی از موارد،دلایل دیگری در ایجاد این عارضه نقش دارند

۲-کمر درد عصبی

این درد منشا روحی وروانی دارد وهیچ ارتباطی به ساختار مفاصل ،رباط ها ودیسکهای بین مهره ای ندارد،تشخیص این نوع از عارضه در حالتهایی برای پزشک معالج بسیار سخت خواهد شد ،به عنوان نمونه فردی که به دلیل مسایل روحی از جمله افسردگی یا فشارها و شوک های عصبی دچار این نوع از کمر درد میشود به پزشک متخصص مراجعه میکند،پزشک در فرآیند معاینه (که در همین مقاله به آن اشاره خواهیم کرد) متوجه مقداری ساییدگی بین مهره ای در بیمار میشود و با همین تشخیص ،نوع درد کمر را، مکانیکال در نظر میگرد و به سراغ تجویزهای مناسب با آن نوع خاص می رود،در حالیکه آن ساییدگی محدود بین مهره ای ،حداقل درآن زمان ،علت این عارضه نبوده،و نوع کمر درد به درستی تشخیص داده نشده،توصیه ما به تمام افرادی که داروهای ضد افسردگی استفاده میکنند یا دوستانی که بنابه هر دلیلی تحت فشارهای روحی وروانی هستند این هست که در صورت کمردرد مزمن ،در هنکام مراجعه به پزشک متخصص،حتما شرح حال مناسبی از وضعیت روحی و روانی و در صورت استفاده از داروهای ضد افسردگی ،نام دارو را برای پزشک معالج شرح دهند تا از بروز مشکلاتی از این دست جلوگیری نمایند

۳-کمر درد التهابی

دلایل مختلفی برای ابتلا به این نوع از کمردرد وجود دارد که از مهم ترین آنها میتوان به رماتیسم مفصلی اشاره کرد(جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد این بیماری به این لینک در ویکی پدیا مراجعه بفرمایید)،در واقع ،رماتیسم مفصلی باعث ایجاد التهاب در بافت های بدن میشود که خود میتواند در مواردی به درد کمر ختم شود ،البته میزان شدت درد ،در افراد مختلف متفاوت است و از نکات مهمی که باید بدان توجه کنیم این هست که این نوع از عارضه معمولا در ابتدای صبح اتفاق میافتاد و بر خلاف تصورات عموم ،مبنی بر اینکه استراحت بیشتر در تسکین وبهبودی درد کمر موثر هست،در این نوع خاص ،استراحت نه تنها کمکی به بهبود نمیکند بلکه در بیشتر مواقع به بدتر شدن درد هم منجر خواهد شد

مهمترین وشایع ترین بیماری های روماتیسمی که باعث کمردرد از نوع التهابی میشوند عبارتنداز:

۱-آرتریت روماتویید

۲-سندروم بهجت( جهت کسب اطلاعات بیشتر در wikipedia)

۳-سندروم رایتر

۴-کمر درد عفونی:

همه ی مواردی که در کمردرد التهابی بدان اشاره کردیم به نوعی در دسته بندی مربوط به کمردرد عفونی هم قرار میگیرند،جهت درک بهتر،تصور کنید هر عضو یا بافتی از بدن که دچار عفونت میشود،میتواند التهاباتی در آن بخش یا بخش های دیگر ایجاد کند و همانطور که در قسمت مربوط کمردردهای التهابی اشاره شد،این فعل و انفعالات در حالت هایی می توانند منجر به نوعی از کمردرد شوند،متاسفانه در برخی از انواع سرطان ها وتومورهای نخاعی ،بیمار با درد کمر به پزشک مراجعه میکند و پس از روند معاینه و بررسی (آزمایشات مختلف) ،پزشک معالج به سرمنشا بیماری که همان عفونت بخشی هست میرسد،از دیگر بیماری های مشهور عفونی که به شکل درد کمر ،در مراحل اولیه ،خودش را نشان میدهد ،میتوان به تب مالت اشاره کرد ،البته ذکر این نکته اهمیت دارد که بدانیم از همه ی دلایلی که منجر به کمر درد میشوند ،نهایتا ۲۰ درصد از آنها منشا روماتیسمی وعفونی دارند

۵-کمردرد شغلی:

همانطور که از نام این دسته بندی مشخص است ،این نوع از عارضه به دلیل سبک زندگی و مستقیما شغل افراد ایجاد و تشدید می شود،امروزه مهم ترین دلیل کمردرد در سطح جهان،کم حرکتی تشخیص داده شده است،طبیعتا مشاغلی که در آن ،افراد برای مدت زیاد به صورت نشسته ،همانند مشاغل کارمندی و یا رانندگی زیاد و… ،فعالیت میکنند،درصد بالاتری از ابتلا به این نوع از بیماری را به خود اختصاص خواهند داد،بنابراین میتوان نتیجه گرفت که این نوع از کمردرد ،به شکلی زیر مجموعه ی مکانیکال قرار خواهد گرفت،از طرفی،بر مبنای تحقیقات به عمل آمده نقش استرس و فشارکاری در درصد بالایی از شاغلین کم تحرک به چشم آمده هست،بنابراین میتوان این نوع از کمر درد را در دسته بندی عصبی هم قرار داد،به نظر میرسد مجموعه ای از دسته بندی های مربوط به انواع کمردرد در این گروه قرار دارد

عوامل مهم در کمر درد شغلی:

۱-اعمال فشار ونیروی اضافه

۲-استاندارد نبودن محیط کاری(استاندارد نبودن میز وصندلی ،برای افرادی که بیش از ۶ ساعت در روز فعالیت میکنند)

۳-تنش های روحی و عصبی در زمان کار

۴-نشستن بدون تکیه گاه

کمردرد بارداری:

درصد بالایی از بانوان ،تجربه ی این عارضه رو در زمان بارداری خود داشتند وخواهند داشت،همانطور که میتوانید حدس بزنید،ارتباط مستقیمی بین شدت این عارضه و افزایش ماههای بارداری و وزن جنین وجود دارد،علاوه بر این نکات،شرایط خاص هورمونی را هم در حین بارداری در نظر بگیرید،توجه به این نکات میتواند دلایل محکمی بر بی خطر یا کم خطر بودن این نوع از کمر درد در مقایسه با سایر انواع ذکر شده داشته باشد

چه زمانی کمر درد بارداری میتواند خطر آفرین باشد؟

با توجه به توضیحات قبلی،کمردرد ی که منشا آن بارداری باشد به خودی خود خطرناک نیست،بسیاری از بانوان که سابقه ی درد کمر مزمن یا حتی به صورت مقطعی در قبل از بارداری داشته اند،باید به این نکته توجه کنند که ریسک ابتلا به این عارضه در حین زمان بارداری ایشان نسبت به دیگران افزایش پیدا خواهد کرد،همان طور که میدانید ،خیلی از درمانهای مربوط به این عارضه ،همانند فیزیوتراپی و طیف وسیعی از روش های درمانی دیگر در زمان بارداری به جهت حفظ سلامت جنین، امکان پذیر نخواهد بود،بنابراین بانوانی که سابقه بیماری کمر درد حتی به صورت نه چندان حاد را داشته اند و قصد بارداری دارند ،باید قبل از اقدام جهت بارداری،حتما به درمان کمر درد خورد رسیدگی بفرمایند(سطح بیماری مهم نیست،در هر سطحی باید تحت نظر پزشک قرار بگیرید)

کمردرد در هنگام ایستادن یا پیاده روی

این نوع از کمر درد ،میتواند دلایل مختلفی داشته باشد که از مهم ترین های آن میتوان به خستگی عضلات و درگیری ستون فقرات یا احتمالا نوعی از اختلال دیسکی باشد،افراد چاق و دارای اضافه وزن به هنگام حرکت و یا در حالت ایستاده ،به دلیل فشار بیشتری که ستون فقرات آنها تحمل میکند،در ریسک بالاتری از این عارضه در مقایسه با دیگران هستند،اما در هر صورت ،پیگیری همین نوع نه چندان مهم از انواع کمردرد به افراد ،در حالاتی واجب هست و حتما باید به پزشک متخصص مراجعه و درمان مناسب را بگیرند،به عنوان نمونه،فردی که در حین پیاده روی یا ایستادن ،احساس گزگز و در پاره ای از مواقع احساس بی حس شدن سرانگشتان پا را دارد،باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کند،نگران نباشید،انشالله که درد کمر شما ربطی به تنگ شدن کانال نخاعی ندارد!!!! ،بنابراین همانطور که گفته شد،اگر احساس بی حسی یا گزگز در حین ایستادن یا پیاده روی داشتید ،سریع به پزشک معالج بدون وقت تلف کردن مراجعه بفرمایید

البته در صورت نداشتن هیچ کدام از عوامل مطرح شده،نگرانی خاصی در مورد کمردرد خود در هنگام ایستادن و پیاده روی نداشته باشید

درمان های متداول برای درمان کمردرد:

۱-استراحت

۲-گرما درمانی

۳-سرمادرمانی(کمپرس یخ)

۴-مصرف داروهای ضددرد،مانند ناپروکسن یا ایبوبروفن

۵-انجام تمرینات سبک کششی

۶-در صورت اینکه پزشک،تشخیص دهد علت این عارضه ،تنگی کانال نخاعی یا اختلالات دیسکی هست،در مرحله ی اول با دارودرمانی ،تلاش جهت درمان بیماری را انجام میدهد،اگر درد نسبت به دارو واکنش مناسب وبهینه رو نداشت،مرحله ی بعدی عمل جراحی هست.

7-استفاده از کفش های طبی که دارای کفی طبی استاندارد و متناسب با شرایط فرد ساخته شده است

از مهم ترین درمانهای دارویی جهت درمان دردکمر ناشی از تنگی کانال نخاعی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

۱-درمان فیزیکی

۲- تزریق استرویید

۳-استفاده از تسکین دهنده هایی همچون ناپروکسن

۴-طب سوزنی

روش های ساده جهت پیشگیری از انواع کمر درد(خانواده ی مکانیکال)

۱-هر روز بین ۲۰-۳۰ دقیقه ورزش منظم وسبک

۲-شنا و ورزشهای هوازی یا حداقل پیاده روی

۳-اگر بنا به نوع شغلتان،مجبورید ساعات زیادی را به صورت نشسته کار کنید،حتما به استاندارد بودن محیط کاریتون حساس باشید،از تنظیم ارتفاع صندلی ومیز گرفته تا شیوه ی معمولی نشستن و قرار گرفتن شانه ها.

۴-داشتن رژیم غذایی مناسب که حاوی غلات وپروتویین و سبزیجات باشد

در ادامه تمرین های مناسبی را خدمتتان شرح خواهیم داد که با انجام آنها به صورت منظم ،ریسک ابتلا به انواع مختلف عارضه ی دردناک کمردرد به حداقل ممکن خواهد رسید.

امیدواریم هیچ گاه کمر درد را تجربه نکنید ،اما در هرصورت امکان ابتلا به انواع این عارضه ،بسیار زیاد است،در این بخش چند توصیه به همراه تمرین هایی خدمتتان شرح میدهیم،تا حتی الامکان خودتان ، بتوانید از گرفتار شدن به این بیماری جلوگیری کنید.

اگر به صورت مقطعی درد کمر رو تجربه میکنید و بعد از اندک زمانی ،درد شروع به تسکین میکند،میتوانید با این تمرینات به بهبودی و جلوگیری از آن در آینده بپردازید

۱-اولین توصیه ما به شما مربوط به منطقه ای هست که به گودی کمر معروفه،سعی کنید با بالشتک یا توده ای از پارچه ی گرم ،آن انحنا را پر کنید،هر چه قدر انحنای کمر بیشتر باشد ،احتمال بروز دردهای کمر به صورت حاد بیشتر است،(بنابراین گام اول مربوط به پوشش انحنای کمر است).

۲-حداکثر مدت زمان نشستن ۱۵-۲۰ دقیقه باشد،و حتما بعد از نشستن،بلند شوید و مقداری استراحت کنید ،از نشستن های طولانی جدا پرهیز کنید.

۳-در زمان نشستن،شانه های خود رو به بالا بکشید،به طوریکه قفسه سینه به جلو حرکت داده شود،پاها با زاویه ۹۰ درجه نسبت به کفی صندلی قرار گیرد،و حتما کف پا کاملا به زمین بچسبد.

۴-مجددا توصیه اکید داریم که از صندلی های بدون پشتی استفاده نکنید،صندلی علاوه بر پشتی باید دارای دسته هم باشد و قابلیت تغییر ارتفاع هم داشته باشد،در صورتی که صندلی شما (که دارای کمر درد حاد هستید) این ویژگی های حداقلی را ندارد،توصیه ی ما به شما جهت جلوگیری از وخیم شدن کمر دردتان ،خرید صندلی استاندارد هست

۵- هنگام بلند شدن از روی صندلی، به جلو حرکت کنید. با صاف کردن پاهای خود بایستید و از خم کردن کمر به جلو اکیدا پرهیز کنید، بلافاصله کمر خود را به عقب کشش دهید

۶-اگر مجبورید مدت زیادی ایستاده باشید (همانند خیلی از مادران عزیز در آشپزخانه ) ،توصیه ی اول ما اینست که تا حده ممکن از یک صندلی در مکان مورد نظر که دارای ارتفاع مناسب هست استفاده کنند(ارتفاع صندلی ،طوری باشد که به عنوان مثال به راحتی با گاز هماهنگ باشد و فرد با نشستن روی صندلی به راحتی بتواند کارهای مربوط به پخت غذا را انجام دهد)،اگر دسترسی به این نوع صندلی دشوار هست،حداقل سعی کنید از کابینت زیر سینک در آشپزخانه استفاده نمایید،و به صورت چرخشی(از لحاظ زمانی) ،یک پا را در داخل آن قرار بدهید و بعد از ۱۰ دقیقه پای دیگر و به همین صورت ادامه پیدا کند.

۷-حتی الامکان از بلند کردن اجسام سنگین بپرهیزید،در صورتی هم که مجبورید،سعی کنید از پاهایتان جهت تکیه گاه استفاده کنید و به هیچ عنوان به کمرتان فشار نیاورید،به عنوان مثال ،جسمی سنگین بر روی میز قرار دارد،و شما هم دچار کمر درد هستید و بنابه هر دلیلی مجبورید این جسم را بردارید،بر طبق راهکاری که خدمتتان میدهیم ،عمل نمایید،۱-جسم را به لبه ی میز بیاورید،۲-عضلات شکم خود رو منقبض کنید،۳-زانوی خود را خم کنید و سعی کنید با قدرت آنها ،زمانی که به حالت صاف برمیگردانید،جسم رو حرکت دهید،به هیچ عنوان به کمر خود فشار نیاورید(از قدرت زانو و پاهای خود استفاده کنید)،بازهم توصیه ی ابتدایی و انتهایی ما در مورد بیماران مبتلا به انواع کمر درد، این هست که از بلند کردن اجسام سنگین و نیمه سنگین جدا بپرهیزند

امیدواریم هیچ زمانی مبتلا به هیچ بیماری نشوید، اما اگر روزی مبتلا شدید و به پزشک معالجه کردید و ایشان ،توصیه به استفاده از ابزارهای طبی و توانبخشی برای شما داشتند،کلینیک ارتوپد فنی فاخر میتواند بهترین خدمات رو در مشهد مقدس برایتان فراهم کند